DỊCH CÚM H1N1

Các khảo sát tại các nước Nam Bán Cầu đang ở trong mùa Đông cũng cho biết là dịch cúm heo đă bùng nổ tại Úc, Á căn Đ́nh, Chí Lợi.. V́ì thế CDC tiên đoán là sẽ có một cơn đại dịch H1N1 vào mùa Đông tại Mỹ và các nước tại Bắc Bán Cầu và cần phải có một kế hoạch chủng ngừa trên cả nước ḥòng chống lại cơn đại dịch. 
Nhưng một số người cần phải được ưu tiên chủng ngừa trước hết v́ì theo thống kê của CDC th́ì tỷ lệ tử vong của phụ nữ mang thai bị lây cúm heo cao gấp 6 lần mức b́ình thường.
Nguyên do là khi người phụ nữ mang thai th́ì hệ thống miễn dịch (immune system) bị suy yếu nên cơ thể không có đủ sức để chống lại những trường hợp nhiễm trùng. Những trường hợp tử vong tại các phụ nữ mang thai bị lây cúm heo đều là do viêm phổi (pneumonia). Sau đó ưu tiên dành cho những trẻ em từ 6 tháng đến 24 tuổi, những người chăm sóc cho trẻ sơ sinh, những nhân viên Y tế và những người lớn tuổi có bệnh mãn tính như tiểu đường, suy thận, suy tim..
Tổng số khoảng 140 triệu người dân Mỹ sẽ được chủng ngừa trong đợt đầu tiên. Trong tháng 8, chính phủ sẽ tổ chức trên cả nước một số trường hợp chủng ngừa H1N1 trên những người t́ình nguyện để xem kết quả thuốc chủng có hữu hiệu hay không. Những thí nghiệm trên loài vật cho thấy là thuốc chủng H1N1 có khả năng chống lại siêu vi rất tốt và số lượng kháng thể đă lên cao sau khi chủng ngừa.
Những điều cần biết về dịch H1N1
Trước hết là thuốc chủng ngừa cúm hàng năm (seasonal flu) không có khả năng bảo vệ chống lại cúm heo v́ do một loại siêu vi hoàn toàn khác hẳn. Mọi người vẫn phải được chủng ngừa chống lại cả hai loại cúm vào mùa Thu năm nay. Cúm thường niên vẫn nguy hiểm như mọi năm v́ì trung b́ình làm cho khoảng 36000 người chết và 200000 người phải được điều trị tại bệnh viện. Chủng ngừa hàng năm là biện pháp tốt nhất chống lại cúm seasonal flu và hiện nay chính phủ có đầy đủ thuốc chủng ngừa v́ì đă được chế tạo trước từ nhiều tháng nay theo đúng dự đoán của các chuyên viên dịch tễ quốc tế.
Những biện pháp pḥòng ngừa cổ điển như khẩu trang, khăn mặt không đủ khả năng chống lại cúm heo và cần tránh giao tiếp với những người bệnh. Nên giảm bớt các hoạt động trong xă hội, như giải trí công cộng, hội họp không cần thiết nhất là vào những dịp cuối năm.. dù rằng có ảnh hưởng không tốt lên kinh tế đang bị suy thoái!
Cần có kế hoạch đối phó một khi cơn đại dịch cúm heo nổ ra như tích trữ thực phẩm tươi, dụng cụ vệ sinh cá nhân, thuốc khử trùng, giấy sanitizers, tổ chức việc học hành của con cái tại nhà nếu chẳng may trường học bị đóng cửa lâu dài. Tại một số sở làm cần có kế hoạch làm việc qua máy điện toán, on line processing.. nói chung giảm thiếu tối đa những sinh hoạt nơi công cộng.
Giữ vệ sinh cá nhân và các dụng cụ văn pḥòng, vật dụng hàng ngày v́ì siêu vi H1N1 có thể lây lan dễ dàng qua trung gian các vật dụng như máy điện thoại cầm tay, giấy bút, khăn lau tay, dụng cụ nấu nướng và ngay cả các trái cây, thực phẩm rau tươi.. mua tại các siêu thị bị nhiều người cầm phải rồi truyền bệnh cho người mua v́ì qua tay nhiều người.
Rửa tay sạch bằng thuốc sát trùng sanitizer là hữu hiệu nhất và nên tránh đụng chạm tới bàn tay người lạ (nên tránh bắt tay mà chỉ nên chào kính theo kiểu trước đây là chắp hai tay vái chào như tại Hương Cảng khi có dịch SARS nổ ra). Bắt tay giao thiệp là một h́ình thức truyền bệnh cúm mau lẹ nhất trong mủa dịch sắp tới.. nhưng khó từ bỏ được thói quen này!
Không nên hoảng hốt v́ì dịch cúm H1N1 tuy là một cơn đại dịch nhưng siêu vi H1N1 không có nhiều ác tính và vẫn có thuốc trụ sinh trị được là thuốc Tamiflu, Relenza.
Các triệu chứng cũng nhẹ và không gây ra biến chứng nguy hiểm, ngoại trừ những trường hợp phụ nữ mang thai. Tuy rằng có một vài trường hợp tử vong xảy ra ở những người trẻ mạnh khỏe nhưng không có lý do ǵì để lo ngại và cần nhất là được chữa trị thật sớm bằng thuộc trụ sinh. CDC khuyến cáo những phụ nữ mang thai khi mới chớm có dấu hiệu bị cúm th́ì nên được dùng trụ sinh nội trong ṿòng 48 tiếng th́ì mới công hiệu, không cần đợi kết quả thử nghiệm t́ìm siêu vi H1N1. 
Không nên tích trữ thuốc Tamiflu và không nên lạm dụng v́ì có thể dẫn đến t́ình trạng thuốc bị mất công hiệu do hiện tượng siêu vi H1N1 trở nên đề kháng.
Nếu có dấu hiệu bị cúm như hắt hơi, sổ mũi, nóng sốt, đau nhức, đau cổ họng, mệt mỏi, tiêu chảy, run ớn lạnh, ói mửa.. th́ì nên ở nhà không ra ngoài ḥòng tránh truyển bệnh cho người xung quanh.
Trẻ em bị lây bệnh th́ì có những triệu chứng như sau và cần được điều trị gấp như khó thở, mệt mỏi, da khô và tím, bỏ ăn, bỏ uống, ói mửa, mê man vật vã, nóng sốt cao độ co giật, ho khan. Nói chung là có những phản ứng không b́ình thường.
Cần đem đến khu cấp cứu nếu người bệnh có những triệu chứng như: khó thở, đau và tức ngực, chóng mặt, choáng váng, tâm thần mê sảng (confusion) thay đổi (change of mental status) ngất xỉu, ói mửa nhiều lần, ho khan nóng sốt cao độ… nhất là sau 3 ngày không thuyên giảm.
Cần giáo dục con em về những biện pháp pḥng chống dịch cúm như giảm bớt sinh hoạt bên ngoài, tránh hắt hơi nơi đông người, nên nghỉ học nếu có dấu hiệu nóng sốt, đau cổ và nhất là rửa tay sạch sau khi tiếp xúc với bạn bè.
Theo thông cáo của CDC th́ì đợt chủng ngừa cúm heo H1N1 sẽ khởi sự vào tháng 9 cho những người thuộc diện ưu tiên trong khi những đợt chủng ngừa cúm thường niên th́ì vẫn tiến hành như mọi năm vào tháng 10 và năm nay tất cả mọi người sẽ phải được chủng ngừa 3 mũi v́ì chủng ngừa cúm heo H1N1 cần phải có 2 mũi mới công hiệu.

 
Bác sĩ Vũ Văn Dzi, MD., Chuyên Khoa Nội Thương