Cây thuốc quí ở Bạch Mã

Dưới tán rừng xanh mướt, Vườn Quốc gia Bạch Mã (huyện Phú Lộc) đang hiện hữu hàng trăm loài cây thuốc quí, được người dân địa phương sử dụng từ đời này sang đời khác để chữa hàng chục loại bệnh.
 Lưu truyền qua nhiều thế hệ
Sau nhiều năm tìm tòi, nghiên cứu, cách đây hơn 10 năm, Vườn Quốc gia Bạch Mã đã cho in cuốn sách nhỏ dày gần 100 trang, giới thiệu những bài thuốc hay từ cây, cỏ ở Bạch Mã. Với độ cao hơn 1.000m, tại đây đã sinh trưởng nhiều loại cây thuốc quí đặc trưng như: bảy lá một hoa; hoàng đàn giả, thích bắc bộ, thạch tùng, hoàng tinh hoa trắng, râu hùm, gừng dại, nghệ đen, sâm lông… có công dụng chữa bệnh.
 
 Cây Râu hùm trị bệnh thấp khớp được tìm thấy tại Bạch Mã
Khu vực xung quanh Vườn Quốc gia Bạch Mã có ba cộng đồng người dân tộc sinh sống là Vân Kiều, Mông, Ca-Tu. Bằng kinh nghiệm đúc kết nhiều đời, người Vân Kiều biết sử dụng 36 loài cây, cỏ để chữa bệnh. Riêng đồng bào Ca-Tu đang lưu giữ kinh nghiệm chữa bệnh từ 67 loài cây thuốc quí.
 
 Bảy lá một hoa - một dược liệu quí chữa rắn độc cắn, hen suyễn, viêm não…, mọc ở những vực khe ẩm tối, có độ cao trên 900m
Để trị giun móc, người dân Ca-Tu dùng cây ca nhăng, hay còn gọi là râu hùm lớn nấu cả cây uống. Để trị sốt, người dân Vân Kiều có kinh nghiệm uống cây pa lây phà hay còn gọi là tầm phổng. Để chữa viêm ruột, người dân vùng phụ cận Bạch Mã đã đúc kết bài thuốc hiệu nghiệm phối hợp ba loại cây: ké hoa vàng, mã đề, nghể răm, đem sắc uống… Mỗi cộng đồng đều có những kinh nghiệm riêng. Đặc biệt, có những loài mới được phát hiện tác dụng chữa bệnh, chỉ thấy lưu truyền trong vùng.
 
Quả ngũ vị tử nam, hay còn gọi là na rừng, nắm cơm, quả dùng làm thuốc an thần, rễ trị viêm ruột mãn tính, viêm dạ dày, phong thấp...
Thống kê bước đầu từ Vườn Quốc gia Bạch Mã cho thấy, hiện vùng núi này có 334 loài cây thuốc có tác dụng chữa hàng trăm bệnh khác nhau như viêm gan, ho, thấp khớp, giải độc, cầm máu, áp xe vú, lỵ, thối tai, thận hư, thần kinh suy nhược, tiêu đàm, sát trùng, đau đầu, dạ dày…
Bảo tồn nguồn gen quí
Với nguồn nguyên liệu dồi dào, việc đầu tư khai thác các loài dược liệu quí tại Bạch Mã là một khả năng lớn. Đại diện một công ty du lịch cho biết, nếu biết khai thác hợp lý, đây là nguồn cung cấp dược liệu cho loại hình du lịch sức khỏe đang được hướng tới ở Thừa Thiên Huế.
Tuy nhiên, cùng với việc khai thác, phải kèm theo các giải pháp bảo tồn nguồn gen quí. Thực tế cho thấy, hiện cả nước có khoảng 300 loài dược liệu ở Việt Nam đã được khai thác và thu mua với khối lượng lớn nhưng việc khai thác chưa đi đôi với bảo vệ, tái sinh, dẫn đến nguồn gen cây thuốc thiên nhiên đang dần cạn kiệt, thậm chí có nhiều loài có nguy cơ bị tiệt chủng. Trong khi đó, việc trồng trọt nguồn dược liệu mới lại chưa được đầu tư bao nhiêu.

Tác giả bài viết: Nhật Nguyên (Báo Thừa Thiên Huế)