Thuốc tây điều trị trào ngược: Tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ

Ngày nay, điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản bằng thuốc tây là giải pháp nhanh chóng để giảm các triệu chứng khó chịu. Phổ biến nhất là các nhóm thuốc có tác dụng ngăn chặn tiết axit HCl, từ đó làm giảm triệu chứng khó chịu của trào ngược.
Tuy nhiên, người bệnh trào ngược cần thận trọng khi sử dụng bởi một số tác dụng phụ của các loại thuốc này ít được nhắc đến.
Thuốc trung hòa axit (antacid) có thể gây xốp xương
Các thuốc kháng axit thường dùng hiện nay như: alusi, maalox, gastropulgit… đều có tính kiềm, do vậy nó giúp trung hòa lượng axit dư thừa và làm giảm nhanh chóng các triệu chứng khó chịu củatrào ngược dạ dày.
Tuy nhiên, tác dụng của nhóm thuốc này thường ngắn (khoảng 3 tiếng) và không được khuyến khích điều trị phối hợp với một số loại thuốc khác. Điều cần quan tâm nữa là: nhiều khi nó triệt tiêu axit quá mức, dẫn đến thiếu axit để dạ dày thực hiện việc tiêu hóa thức ăn. Hậu quả là người bệnh bị đầy bụng khó tiêu. Thức ăn lên men lâu trong dạ dày tạo áp lực và kích thích mở cơ vòng thực quản dưới.
Một tác dụng phụ điển hình khác là: táo bón, có thể gây xốp xương (do thuốc có chứa nhôm), tiêu chảy (do chứa magie). Chính vì vậy, hiện nay, nó không phải là ưu tiên trong điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
Các thuốc kháng thụ thể H2-histamin có thể gây liệt dương
Điển hình của nhóm này là cimetidin, các thuốc thế hệ sau gồm ranitidin, famotidin, nizatidin. Nhóm này có tác dụng ngăn cản quá trình tiết HCl ở tế bào viền dạ dày. Do chúng tác động vào cơ chế tiết axit nên có hiệu quả trong việc ngăn tiết axit hơn các thuốc trung hòa axit.
Tuy nhiên tỷ lệ bệnh nhân tái phát khi dừng thuốc là 50% trong vòng 6 tháng, 85% bệnh nhân bị tái phát sau 1 năm. Thuốc có thể gây một số tác dụng không mong muốn như: đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, tiêu chảy hoặc táo bón, tăng men gan, thậm chí gây liệt dương…
Thuốc ức chế bơm proton làm bệnh nhân kém ăn, mệt mỏi
Điển hình và được sử dụng nhiều trong điều trị là omeprazole, các thuốc thế hệ sau gồm lansoprazole, pantoprazole, rabeprazole, esomeprazole. Trên 90% bệnh nhân có giảm nhẹ những triệu chứng dễ nhận thấy nhất sau 6-8 tuần điều trị.
Mặc dù vậy, thuốc cũng chặn việc tiết dịch vị tự nhiên – nguồn kích thích giúp ăn ngon. Bởi lẽ đó, ngoài các tác dụng phụ thường thấy là buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, đau đầu…, người bệnh sẽ thấy mệt mỏi, kém ăn, không có cảm giác đói.
Tỷ lệ tái phát trên 80% trong vòng 6 tháng sau khi ngừng omprazol nên bệnh nhân cần duy trì liều dài hạn.
Đọc thêm về các loại thuốc ức chế bơm proton tại đây.
Các thuốc làm tăng tốc độ tiêu hóa của dạ dày có thể gây liệt dạ dày
Thức ăn tồn tại trong dạ dày quá lâu tạo ra sự chênh lệch giữa áp lực dạ dày và áp lực thực quản. Từ đó, cơ thắt thực quản dưới bị kích thích mở ra, gây trào ngược.
Nhóm thuốc này giúp thúc đẩy quá trình làm rỗng dạ dày, vận chuyển thức ăn xuống ruột. Tuy nhiên, đôi khi thuốc gây ra một số tác dụng phụ như liệt nhẹ dạ dày do dạ dày bị hoạt động quá tải.
Các thuốc này được chỉ định đối với trường hợp trào ngược dạ dày thực quản nhẹ hoặc chỉ định dùng cùng các thuốc kháng H2 hoặc ức chế bơm.
Thuốc tây là con dao hai lưỡi, ngoài ưu điểm tác dụng làm giảm các triệu chứng bệnh nhanh, nó cũng tiềm ẩn vô số những nguy cơ gây nhiều tác dụng phụ ngắn hạn hay lâu dài. Ngoài sử dụng thuốc, lối sống của người bệnh trào ngược dạ dày thực quản là điều quan trọng, quyết định đến hiệu quả điều trị. Người bệnh cần lưu ý tạo lập một chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lí, giữ tinh thần thoải mái, không sử dụng bia rượu, các chất kích thích và tập thể dục, vận động hợp lí.