» Tin Tức » Cây thuốc - Vị thuốc

CHU THẢO 朱草

Thứ tư - 02/03/2011 19:11

Bụi cao đến 1-3m, thân ít nhánh. Lá có phiến mỏng, dài đến 40cm, rộng 5-7cm, đầu nhọn, trổ sọc đỏ, cuống vào 10-15cm. Chùm tụ tán, hoa xanh hay đỏ, cuống vào 10-15cm.

CHU THẢO 朱草

Cordyline terminalis (L.)

Tên Việt Nam: Huyết Dụ Đỏ, Long Huyết, Huyết Dũ.

Tên khác: Phất dũ, Thiết thụ (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

Tên khoa học: Cordyline terminalis (L.), Kunth var tricolor Hort.

Họ khoa học: Agavaceae.

Tên gọi: Lá đỏ tím như huyết dụ nên có tên.

Mô tả: Bụi cao đến 1-3m, thân ít nhánh. Lá có phiến mỏng, dài đến 40cm, rộng 5-7cm, đầu nhọn, trổ sọc đỏ, cuống vào 10-15cm. Chùm tụ tán, hoa xanh hay đỏ, cuống vào 10-15cm. Chùm tụ tán, hoa xanh hay đỏ lưỡng phái, noãn sào 3 buồng u noãn vì quả đỏ.

Địa lý: Được trồng làm cảnh trong nước.

Phần dùng làm thuốc: Thường dùng lá tươi.

Thu hái, sơ chế: Thu hái Quanh năm (Hoặc phơi khô trong mát, hoặc sao vàng).

Tính vị: Vị đắng, tính mát.

Tác dụng: Cầm máu, sát trùng, hạ đờm, mát huyết.

Chủ trị: Trị băng huyết, mửa ra máu, ho ra máu, trị lỵ.

Liều dùng: Dùng từ 9-15g khô, 30g -150 lượng tươi sắc uống.

Kinh nghiệm nhân dân thường dùng để trị băng huyết sau khi sinh vì rò tử cung hoặc trong những trường hợp nhau tiền đạo, thai và nhau ra rồi mà còn băng huyết.

Kiêng kỵ: Trường hợp sau khi đẻ mà còn sót nhau, vì nó làm cho cổ tử cung co lại mà huyết vẫn không cầm. Trước khi có thai cấm dùng.

Phân biệt:

. Phất dũ thường dùng cho các cây cùng họ, hoặc loại Dracaena, như trước đây đã dùng cây Chu thảo với cây Phất dũ hẹp (Dracaena angustifolia Roxb) đó là cây cao 1-3m, thân lớn đến 3-4cm, thường rộng cỡ 2-3cm, xanh đậm, lá mọc ở ngọn nhánh, dài 15-25cm, từ từ hẹp ở đáu chùm tụ tán ở ngọn đứng hoa dài 2cm, vàng vàng, phiến dinh đến 10mm, 6 tiểu nhụy gắn trên bao hoa. Phì quả 1cm vàng hay đỏ, 1 hột, thường trồng.

. Ngoài cây trên người ta còn dùng cây Huyết dụ có lá một mặt đỏ một mặt xanh (Cordyline terminalis Kunth, Var Viridis), cây Huyết dụ lá đỏ cả 2 mặt (Cordyline terminalis kunth Var Ferrea, thường được trồng làm cảnh, được dùng làm thuốc như cây trên.

. Ở miền nam còn có nhiều loài thuốc như cây Hyết dũ tím (Cordyline terminalis Var. T Bak, có hoa tím hay xanh, cây Huyết dũ nhỏ (Cordyline terminalis Var Anguta hort) thường được trồng vì màu lá đẹp, cây Huyết dũ hẹp vì lá hẹp nhỏ dài (Cordyline stricta Endi), những cây này thường trồng làm kiểng có khi người ta dùng làm thuốc như các vị trên.

. Kinh nghiệm dân gian thường dùng loại lá toàn đỏ tốt hơn.