ĐẦU ĐAU

(Trích trong ‘Khiếm Trai Y Học Giảng Cảo’ của Tần Bá Vị)

Một người gần 70 tuổi, đột ngột đau đầu như muốn vỡ. Hễ mở mắt là choáng váng muốn ngã, trong ngực phiền muộn, thở hổn hển, mạch Phù, Đại mà Sác. Vì người bệnh vốn nhiều đờm, xem lại các đơn trước thấy đa số là loại bình Can, hóa đờm, tân lương, thanh tiết, bệnh đã năm ngày chưa thấy bớt. Tôi cho rằng bệnh không phải là ngoại cảm phong ôn, lại không có sốt, mạch không phù hợp. Rõ ràng thuộc về chứng Thận âm bất túc, Can dương hóa phong quấy rối ở trên. Thở hổn hển cũng do Thận không nạp khí, khác với chứng đờm suyễn. Lại căn cứ vào lời người xưa có nói về chứng hạ hư, thượng thực, nghĩ ra biện pháp tư âm, tiềm trấn. Dùng Sinh địa, Mạch môn, Quy bản, A giao, Bạch thược, Đơn bì, Câu đằng, Trân châu mẫu, lại dùng 4g bột Linh dương giác hòa vào thuốc sắc. Sau khi uống hai thang, bệnh giảm nhẹ dần, điều dưỡng nửa tháng, bệnh khỏi hẳn.

(Trích trong ‘Khiếm Trai Y Học Giảng Cảo’ của Tần Bá Vị)

Một người nam, tuổi trung niên. Bị đau đầu, cứ giận dữ thì phát cơn, hễ bị cảm cũng phát cơn. Uống loại thuốc tân tán nhẹ nhàng thì khỏi, nhưng lại tái phát, rất khổ sở. Khám thấy mạch Trầm, Huyền hơi Sác, đầu lưỡi và rìa lưỡi hơi đỏ, tính tình nóng nẩy, đêm ngủ không yên. Căn cứ vào lời khai khi đau đầu, hồi hộp và mất ngủ. Uống một ít ợuuu vào lại thấy đỡ. Tôi chẩn đoán là Can kinh uất hỏa, tức giận thì hỏa bốc lên gây nên đau, cảm phong hàn thì hỏa không tiết ra được nên cũng đau. Dùng thuốc tân tán nhẹ nhàng hoặc chút ít rượu thì đỡ, đó là hỏa có cơ hội phát việt. Như sách ‘Nội Kinh’ viết: “Mộc uất thì đạt, hỏa uất thì phát”. Nếu chỉ chữa ngọn mà không chữa gốc thì không trừ được gốc bệnh. Nghĩ vậy tôi dùng Bạch thược, Sài hồ, Bạc hà, Đơn bì, Sơn chi, Hoàng cầm, Thanh đại, Lục mai hoa, Chỉ thực, Sinh cam thảo… để thấu tiết phục hỏa ở Can kinh huyết phần. Sau khi uống 5 thang, đỡ đau đầu, ngủ ngon dần. Tiếp tục uống 5 thang nữa, đã qua 2 tháng vẫn không tái phát đau đầu nữa.