Ý tưởng nghiên cứu và kết hợp Đông - Tây y

Có nghĩa, một người bác sĩ YHCT trước hết phải là một bác sĩ không chỉ là đa khoa mà phải là chuyên khoa YHHĐ, được đào tạo bài bản và giỏi về chẩn đoán cũng như điều trị bằng YHHĐ. Thêm nữa có kiến thức về YHCT thuộc chuyên khoa mình. Có một điều kiện đủ để làm việc và nghiên cứu khoa học. Tôi đã xác định sau khi học xong bác sĩ đa khoa và chuyên khoa Y hà nội sẽ nghiên cứu phát triển YHCT.

Có lẽ vì nhiều điều khiến tôi không thể tập trung vào học rồi trượt Y HN, mọi thứ đối với tôi tồi tệ từ đó.  Nhưng rồi, tôi vẫn cố gắng, tôi từ bỏ việc đi du học Nhật khi là người duy nhất được học bổng ngành xây dựng ở một trường đại học để ở lại Việt Nam theo đuổi đam mê của mình. Thực tại khiến tôi cảm thấy rất buồn và chán nản nhưng tôi vẫn luôn cố gắng để tìm con đường cho mình và thực hiện ước mơ phát triển YHCT, phát triển thuốc Nam. Đôi lời tâm sự để các bạn hiểu, tại sao tôi viết bài này và tại sao tôi lại bỏ nhiều công sức đến vậy để làm những gì đã làm. Nếu được chọn lại, tôi vẫn chọn YHCT vì đó là đam mê, tôi thứa khả năng để làm một bác sĩ Tây y " xịn", nhưng tôi vẫn thích là " lang băm".
Khi nào người ta thực sự kết hợp được YHCT và YHHĐ, chỉ khi trong ngành Y, người ta không có danh giới và phân biệt giữa YHCT và YHHĐ trong cả việc đào tạo cũng như trong việc điều trị, làm việc. Người ta không phân biệt bác sĩ YHCT hay YHHĐ mà đã là bác sĩ chuyên khoa nào phải thành thục điều trị của chuyên khoa mình cả về YHCT và YHHĐ, để khi một bệnh nhân đến khám bệnh, họ được chẩn đoán bằng YHHĐ là bệnh gì, họ được lựa chọn điều trị một cách thích hợp có thể bằng YHHĐ hoặc YHCT. Còn nếu tách biệt YHCT và YHHĐ thì ngay bản thân người là Tây y họ cũng thiếu sót hẳn một mảng điều trị bằng YHCT, sẽ chẳng có gì phải xấu hổ hay khó khăn khi họ điều trị bằng YHCT. Cũng như một người ra trận, họ sẵn sàng chiến đấu hết mình bằng mọi cách để thắng trận.

Người bác sĩ cũng vậy, phải tìm mọi cách, mọi phương pháp để chiến thắng bệnh tật. Ở mỗi chuyên khoa như tiêu hóa, thận,….. còn tồn tại một số bệnh mà YHCT điều trị hiệu quả hơn, rẻ hơn hay chỉ có YHCT mới điều trị khỏi. Tôi lấy ví dụ như bệnh ho mở trẻ em, nếu chỉ ở họng thì có thể dùng bài Ma hạnh thạch cam thang sẽ khỏi mà không cần dùng kháng sinh hay chỉ dùng cam thảo với gừng hấp nước cơm sẽ khỏi, nếu viêm phế quản hay phổi mà cho uống thêm bài này cùng kháng sinh thì giảm một nửa số kháng sinh phải dùng ( kinh nghiệm bác sĩ lâm sàng truyền lại), hay chứng cảm hàn là một chứng rất nặng, bệnh nhân sợ lạnh không dám ra ngoài, sợ nước có khi hàng mấy năm ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và chất lượng sống, công việc chỉ có YHCT mới điều trị được. ……hay có thể kết hợp  rất tốt cho bệnh nhân. Khi gặp phải những bệnh như vậy người bác sĩ YHHĐ thường nói rằng:” tôi không biết YHCT, hay không phải là chuyên khoa của tôi”, tuy nhiên không thể trách mà do chúng ta chưa thật sự kết hợp được YHCT và YHHĐ, như vậy sẽ thật thiệt thòi cho bệnh nhân. Còn nếu là bác sĩ YHCT không có  kiến thức chuẩn theo chuyên khoa YHHĐ và không có điều kiện làm việc thì cũng không thể điều trị được tốt, hay chỉ là mò mẫm, may rủi.
Để làm được việc này, tôi nghĩ không khó nếu như:
+ Chúng ta nghiên cứu và phân loại thành công bệnh nào thuộc chuyên khoa nào mà YHCT còn có giá trị điều trị tốt.
+ Đơn giản hóa lý luận YHCT, loại bỏ những vấn đề lạc hậu hay phi khoa học, cập nhật cái mới, kết hợp được việc điều trị bằng YHCT và YHHĐ.
+ Trong cơ chế đào tạo và làm việc, không có phân biệt ngành bác sĩ YHCT và bác sĩ YHHĐ, khoa YHCT hay trường YHCT mà là bác sĩ . Điều này sẽ là rất nguy hại vì khi phân biệt như thế, tâm lý chung người học YHCT sẽ nghĩ mình chắc chắn không được làm YHHĐ nên học cũng chẳng được làm, còn người dạy sẽ nghĩ “ các bạn học YHCT cần gì học sâu về YHHĐ, biết cho có là được”. Khi học chuyên khoa, họ sẽ được đào tạo cả về YHHĐ và YHCT để điều trị chuyên khoa mình. Có nghĩa thay vì tất cả những bệnh cần chuyển khoa Đông y thì được điều trị ngay tại chuyên khoa đó, thay vì người bác sĩ YHCT phải học tất cả các bài thuốc hay phương pháp điều trị liên quan đến YHCT thuộc tất cả các khoa thì người bác sĩ chuyên khoa đó chỉ quan tâm đến điều trị bằng YHCT cho khoa mình. Một bác sĩ chuyên khoa Nam học chẳng hạn, ngoài kiến thức Tây y, cần biết thêm cách điều trị di tinh, liệt dương, xuất tinh sớm, vô sinh nam,……bằng YHCT. Bác sĩ chuyên khoa Gan mật chẳng hạn cần biết các phương pháp điều trị sỏi mật, viêm gan, xơ gan cổ trướng,….bằng YHCT . Như vậy, bác sĩ Tây y sẽ không phải chịu thua bệnh khi bệnh có thể điều trị được ở chuyên khoa mình, có thể điều trị tốt nhất. Bệnh nhân sẽ không phải chạy hết chỗ này đến chỗ khác, còn bác sĩ YHCT sẽ không phải học quá rộng mà không chuyên sâu được, không nắm vững hay có điều kiện thực hành YHHĐ. Không có kiến thức chuyên sâu YHHĐ thì không thể làm YHCT một cách khoa học và tốt được.
Trong ý tưởng của tôi có chia thành các giai đoạn: 

+ Nghiên cứu phân loại để tìm được những bài thuốc hiệu quả cho từng bệnh, từng chuyên khoa.
+ Nghiên cứu kết hợp Đông – Tây y
+ Đưa một bệnh có đầy đủ cách điều trị bằng YHCT và YHHĐ và phân loại được rõ trường hợp nào điều trị bằng YHHĐ, trường hợp nào điều trị bằng YHCT, trường hợp nào nên kết hợp theo các tiêu trí: hiệu quả điều trị tốt hơn, nhanh khỏi bệnh hơn, giá thành rẻ hơn, ít tác dụng phụ, nguồn thuốc nội không phải nhập ngoại,……
+ Cuối cùng thuộc về cơ chế đào tạo người ta có chấp nhận đào tạo các bác sĩ chuyên khoa YHHĐ điều trị bằng YHCT hay không? Tuy nhiên, tôi vẫn hi vọng những người học YHHĐ sẽ mạnh dạn học hỏi và áp dụng các phương pháp YHCT hiệu quả vào điều trị cho bệnh nhân thuộc chuyên khoa  của mình chứ không thể nói đó là thuộc về chuyên khoa Đông Y. Không biết không có tội, nhưng biết mà không học là cái tội rất lớn.
+ Ý tưởng phân các quyển sách có đầy đủ kinh nghiệm và phương pháp điều trị cả YHCT và YHHĐ của tôi cho từng bệnh cũng nhằm mục đích này.
+ Trong việc nghiên cứu các bài thuốc, sẽ tốt hơn nếu chúng ta chia theo các nhóm làm việc theo các chuyên khoa. Cần cả người làm Đông y và Tây y. Sau khi tập hợp xong các bài thuốc kinh nghiệm hay các kinh nghiệm điều trị, việc cần làm đó là nghiên cứu và ứng dụng. Những ai thuộc chuyên khoa nào sẽ nghiên cứu các bài thuốc thuộc chuyên khoa mình, trong đó, có các nhóm nhỏ, mỗi nhóm nghiên cứu một và bài. Nếu mỗi người có trách nhiệm một chút thì chúng ta sẽ làm được điều tưởng chừng như không thể là kết hợp được YHCT và YHHĐ. Tại sao tôi rất đề cao các bài thuốc kinh nghiệm và các kinh nghiệm, vì chúng ta sẽ rút ngắn được rất nhiều thời gian và công sức, đó là sự kế thừa, sau đó việc của chúng ta là làm sao dựa trên bài thuốc đó nghiên cứu được việc: tinh giản bài thuốc giảm bớt vị không cần thiết và liều lượng không hợp lý, thêm các vị có hiệu quả, nghiên cứu các bệnh khác mà bài thuốc có thể điều trị được. Sau khi tận dụng hết các kinh nghiệm, chúng ta cần tìm ra các bài thuốc mới hiệu quả hơn. Như vậy YHCT mới không bị dậm chân tại chỗ, tưởng như đang tiến rất nhanh nhưng thật ra chỉ là dậm chân mà thôi. Cuối cùng là công bố rộng rãi các nghiên cứu cho mọi người có thể áp dụng.

Trong YHCT điều xấu nhất là cố dấu đi những giá trị của nó làm tư lợi riêng, nhưng đó là cái tội đối với đất nước và bệnh nhân, đồng nghiệp. Có thể bài thuốc đó sẽ làm giàu cho một cá nhân nhưng chẳng có ý nghĩa nhiều cho ngành YHTC, cho xã hội, đất nước, và có nhiều người không được điều trị.  Nếu một bài thuốc được áp dụng rộng rãi thì chúng ta sẽ trồng được dược liệu và góp phần phát triển  đất nước, đó là tội thứ nhất. Nếu đồng nghiệp không biết họ không điều trị được, đó là tội thứ hai. Nếu bệnh nhân không được điều trị, có thể sẽ nguy hiển tính mạng hay sẽ mang bệnh cả đời, hay tốn kém tiền của, đó là tội thứ ba. Chúng ta vẫn phải cạnh tranh theo cơ chế thị trường giữa các bệnh viện, phòng khám hay giữa ngay các thầy thuốc, theo một nghĩa nào đó, nhưng phải là cạnh tranh lành mạnh, công khai. Giống như trong lập trình mã nguồn mở, họ cho bạn sử dụng tất cả những gì họ đã tạo ra mà không cần trả phí, có thể phát triển phần mềm đã và bán lấy tiền.

Đó là quan điểm của từng cá nhân, có người nói như vậy là dại và quá lý tưởng, nhưng tôi là người theo phong cách của Tây y: cái gì hay cần chia sẻ chứ không dấu tịt đi cho mình. Cái chính ở đây tôi muốn nói: đồng nghiệp cần biết để điều trị, bệnh nhân cần biết để được điều trị, bạn vẫn có thể giũ bản quyền như thuốc phong tê thấp bà giằng chẳng hạn,…..
 Riêng tôi, sẵn sàng chia sẻ bất cứ kinh nghiệm nào cho đồng nghiệp mà không lo mất miếng cơm manh áo của mình, vẫn có thể có nhiều bệnh nhân và vẫn có thể sống được.
1. Xác định chính xác bệnh cần chữa theo YHCT và YHHĐ:
-    Bệnh cần chữa là bệnh gì theo YHHĐ, ở giai đoạn mức độ nào, nguyên nhân do gì,……có nghĩa cần đầy đủ khám bệnh, cận lâm sàng và các chẩn đoán ( xác định, giai đoạn, nguyên nhân, biến chứng, bệnh kèm theo,………..) theo YHHĐ.
 -   Bệnh cần chữa theo ỴHCT là chứng / bệnh gì? Giải thích cơ chế hay lập luận được ( vì YHCT dựa vào lâm sàng là chính ). Nếu là dùng theo kiểu thuốc Nam không cần thiết giải thích vì thuốc Nam chữa theo kinh nghiệm là chính.
- Cần xác định rõ bệnh mình đang chữa là gì?
2.  Nghiên cứu bài thuốc. phương huyệt

- Bệnh này dùng bao nhiêu  bài thuốc để trị ( cổ phương hay  đối pháp lập phương ) , bài thuốc nào là hiệu quả nhất, an toàn nhất, các vị thuốc dễ kiếm và bảo quản  nhất ( ưu tiên các vị thuốc dễ trồng và có trong nước) , rẻ nhất ( giá thành chấp nhận được), các vị thuốc dễ kiếm nhất.

-   Bài thuốc này các vị đã hợp lý chưa, bố cục chặt chẽ chưa,………

-   Có thể giảm bớt các vị thuốc, liều lượng  mà tác dụng vẫn không thay đổi không?
 (Vì đưa phương thuốc và gia giảm là do cảm tính và kinh nghiệm của mỗi thầy thuốc, do đó việc bài thuốc có những vị thuốc cho vào không có tác dụng là điều có thể, và liều lượng cũng do cảm tính hay do kinh nghiệm chứ không phải được nghiên cứu kĩ như các thuốc Tây, điều này làm tăng chi phì cho bài thuốc tốn kém cho bệnh nhân, lãng phí thuốc và giảm sự cạnh tranh với các thuốc Tây, chưa kể đến các vấn đề quá nhiều vị thuốc trong 1 thang thuốc gây các phản ứng hóa học không tốt ). Trong mỗi bài thuốc đều có các vị thuốc là chìa khóa có nghĩa là vị có tác dụng chính nhất.
Hãy nghiên cứu bài thuốc trên thực tiễn lâm sàng chứ không phải lý luận. Nếu như trên lý luận cho rằng bài thuốc cần cho vị bổ âm mới khỏi chẳng hạn, nhưng thực tế lâm sàng không cho vẫn khỏi thì không cần phải cho.
+ Có thể thay thế bằng các vị thuốc khác nhưng rẻ hơn, dễ kiếm, dễ trồng hơn và trồng được trong nước mà không phải nhập khẩu mà vẫn có tác dụng  tốt?

Thực tế có quá nhiều bài thuốc nhưng rất mơ hồ, việc của chúng ta chỉ cần tìm ra một hay một số bài/ vị thuốc thực sự hiệu quả trên lâm sàng, dễ kiếm, rẻ để điều trị cho bệnh nhân.
Hiện đại hóa thuốc YHCT không có nghĩa là chuyển từ dạng thuốc sắc thày dạng viên hay dạng tiêm truyền. Nếu thuốc Tây đã làm tốt điều đó, chúng ta đi cạnh tranh thế mạnh của tây y thật là dại dột !. Thực tế nhiều vị thuốc dùng tươi mới tốt hay mới có tác dụng. Tôi nghĩ, chúng ta nên nghiên cứu: loại thuốc nào dùng tươi, loại thuốc nào dùng khô, bộ phận nào dùng tốt nhất, địa phương nào thuốc tốt nhất,......rồi mới xét đến sự tiện dụng và mẫu mã. Hiện đại hóa YHCT không có nghĩa khoác trên nó tấm áo đẹp mà là " giữ gìn được những tinh hoa của nó và phù hợp trong điều kiện hiện tại", kèm theo đó là quy trình trồng đảm bảo, chế biến đẹp và an toàn,  bảo quản tốt, giám sát chặt chẽ chất lượng thuốc không để trôi nổi thì chúng ta sẽ làm tốt YHCT. Bỏ tư tưởng phân biệt Đông tây y chúng ta sẽ linh hoạt trong việc chữa bệnh !
3.  So sánh với YHHĐ để đưa ra kết luận cho mỗi bệnh:

+ Bệnh này chỉ có thể chữa bằng YHHĐ hay chỉ có thể chữa bằng YHCT mới có hiệu quả/ khỏi.
+ Bệnh này YHHĐ, YHCT chữa ở giai đoạn nào, do nguyên nhân gì, hiệu quả đến đâu?
+ Xét các mặt khác: chi phí điều trị, tác dụng phụ, thuốc nội hay ngoại ( ưu tiên thuốc nội ) , sự tiện dụng,………….
4. Kết hợp

+ Bệnh này có thể kết hợp điều trị như thế nào ( chẳng hạn như dùng thuốc kháng sinh để trị nhiễm khuẩn nhưng dùng thuốc tiêu đờm của đông y chẳng hạn ………………., hay giai đoạn này thì chữa bằng tây y, giai đoạn kia chữa bằng Đông y, nguyên nhân này thì chữa bằng tây y, nguyên nhân kia chữa bằng đông y,…… )
+ Đánh giá bằng kết quả lâm sàng và cận lam sàng trên các nghiên cứu khoa học
5. Ứng dụng rộng rãi trong việc điều trị:
Các bác sĩ thuộc chuyên khoa nào cần ứng dụng những nghiên cứu thành công trong việc điều trị cho bệnh nhân thuộc chuyên khoa mình mà không nên tự tạo rào cản coi thường YHCT mà không dùng, như vậy chính mình đang tự hạn chế cho mình. Nếu thấy thật sự cần thiết và có hiệu quả thì không việc gì mà không áp dụng.
Mục đích cuối cùng:

Mục đích cuối cùng là mang lại sức khỏe cho bệnh nhân của mình. Với mỗi bệnh, chúng ta tìm ra cách điều trị tối ưu nhất bằng cách kết hợp nhiều phương pháp và khách quan ( không phân biệt Đông hay Tây y miễn là bệnh nhân khỏi bệnh / đỡ bệnh ( với các bệnh mạn tính ) tốt nhất, ít tốn kém về tài chính nhất, và ưu tiên thuốc nội.
Tôi nghĩ đó là việc sẽ làm, cần làm, và phải làm bằng được.
Bài viết này của một người đam mê YHCT nhưng chưa hiểu biết nhiều về nó, mong sự chỉ bảo của đồng nghiệp !
Ngày 15 tháng 4 năm 2012