Ba ba được biết đến không chỉ là món ăn bổ dưỡng trong ngày hè, mà còn có tác dụng chữa bệnh.
Các món ăn được chế biến từ ba ba rất hấp dẫn đối với nhiều thực khách. Thịt ba ba có giá trị dinh dưỡng khá cao: cứ 100g thịt có 13,6g đạm; 4,3g mỡ; 4,1g đường; các Vitamin B
1 0,06mg; B
20,2mg; PP 3,3mg; E 1,75mg; P 14mg; canxi 133mg; selen 15,19microgam, Fe 2mg... Ngoài ra, còn chứa các chất khác như keo động vật, keratin , vitamin D...
Theo dinh dưỡng học cổ truyền, thịt ba ba vị ngọt, tính bình, dùng làm thức ăn bổ dưỡng cho người tạng nhiệt, nóng trong; chữa băng huyết, rong kinh, khí hư. Thịt ba ba rất thích hợp cho người bị bệnh lao viêm gan mạn tính, xơ gan, đái đường, viêm thận, các bệnh lý ác tính sau khi dùng hóa trị liệu, nam giới thận yếu thuộc thể Can thận âm hư (người gầy, hay hoa mắt chóng mặt, nóng sốt về chiều, lòng bàn tay và bàn chân nóng, vã mồ hôi trộm, di mộng tinh, táo bón...).
Ba ba hầm sơn dược, kỷ tử tốt cho người viêm khí quản mạn tính, thần kinh suy nhược, viêm gan mạn tính, xơ gan.
Bổ can thận : Ba ba 1 con 500g , bối mẫu 5g, tiền hồ 5g, hạnh nhân 5g, phụ gia như các bài trên. Hầm xong ăn nóng.
Viêm khí quản mạn tính, thần kinh suy nhược, viêm gan mạn tính, xơ gan: Ba ba 1 con, sơn dược, cẩu khởi tử mỗi thứ 30g. Cho ba ba vào nước sôi cho chết, bỏ ruột, đầu, rửa sạch, thái miếng cho cùng với sơn dược, cẩu khởi từ vào nồi nấu dừ. Uống nước canh, ăn thịt ba ba, 2 ngày 1 thang.
Ho lao, ho do âm hư, nhiệt thấp, ra mồ hôi trộm: Ba ba 1 con, xuyên bối mẫu 5g, canh gà 1.000ml, muối tinh, rượu gia vị, hoa tiêu, gừng tươi, hành mỗi thứ vừa phải. Cho ba ba vào nước sôi làm sạch, bỏ ruột cho vào bát hấp, cho xuyên bối mẫu, muối tinh, rượu gia vị, hoa tiêu, gừng tươi, hành, canh gà, cho vào chưng cách thuỷ 1 tiếng là được. Ăn thịt ba ba, uống canh, mỗi ngày 1 lần.
Viêm thận mạn tính, phù thũng: Thịt ba ba 500g, tỏi 100g, đường trắng, rượu trắng mỗi thứ vừa phải. Cho tất cả vào nồi nấu chín ăn.2 ngày 1 thang.
Xơ gan cổ trướng: Ba ba 1 con , tỏi to 125g. Làm thịt ba ba, bỏ ruột, rửa sạch, cho vào nấu với tỏi bóc vỏ , nấu chín nhừ đem ăn.2 ngày 1 lần, 15 ngày là một liệu trình. Người nôn không ăn uống được cho thêm 10g gừng tươi, người bụng báng cho thêm 200g củ cải trắng.
Ra mồ hôi trộm, gan bàn tay bàn chân nóng: Thịt ba ba 250g, bách bộ, địa cốt bì, tri mẫu mỗi thứ 9g, sinh địa 24g. Cho các thứ thuốc trên vào túi vải nấu nước.Bỏ bã uống nước.Mỗi ngày 1 thang.
Bệnh sốt rét: Ba ba 1 con . Cho vào nồi nước sôi 2-5 phút, lấy mai ra, bỏ ruột, lại cho vào nồi, cho nước nấu chín.Ăn canh, ăn thịt ba ba, mỗi ngày 1 thang, chia làm 2 lần.
Lòi dom: Ba ba 1 con, ruột già lợn 500g, muối tinh vừa đủ. Làm thịt ba ba, bỏ ruột, rửa sạch, nấu với ruột già lợn, cho muối tinh.Ăn thịt ba ba, uống nước canh. Lưu ý: Phụ nữ có thai và người tì vị dương suy không dùng.
Kiêng kỵ: Người tạng hư hàn, dễ đi ngoài lỏng, khó ngủ, sau thai sản, có bệnh viêm ở đường tiêu hóa , thấp khớp không nên ăn ba ba. Nên phối hợp ba ba với thịt lợn, gà và một số vị thuốc thích hợp thanh bổ như khoai mài, kỷ tử, long nhãn...
Những người nào không nên dùng ba ba?
Nhìn chung, phụ nữ có thai và những người có thể chất hư hàn không nên ăn nhiều thịt ba ba, nếu dùng thì phải phối hợp với các gia vị có tính ấm nóng và có công dụng kích thích tiêu hóa. Tỳ vị hư hàn biểu hiện bằng các triệu chứng: Người gầy, sắc mặt nhợt nhạt, dễ mệt mỏi, bụng đầy, chậm tiêu, miệng nhạt, chán ăn, tay chân lạnh và mỏi, đại tiện lỏng, nát hoặc sống phân, chất lưỡi nhợt và có vết hằn răng…
Theo kinh nghiệm dân gian, không nên ăn thịt ba ba với kinh giới vì sẽ sinh lở ngứa.
Một số bài thuốc dùng ba ba chữa bệnh* Ba ba 1 con, kỷ tử 30 g, hoài sơn 30 g, nữ trinh tử 15 g. Ba ba làm sạch, chặt miếng, đem hầm nhừ cùng với các vị thuốc, khi chín bỏ bã thuốc, chế thêm gia vị, ăn nóng. Công dụng: Chữa chứng can thận hư tổn, lưng gối đau mỏi, đầu choáng, mắt hoa, di tinh…
* Ba ba một con, tri mẫu, bối mẫu, ngân sài hồ, hạnh nhân mỗi thứ 15 g. Ba ba làm sạch, chặt miếng, đem hầm nhừ cùng với các vị thuốc, khi chín bỏ bã thuốc, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần. Công dụng: Dưỡng âm thanh nhiệt, nhuận phế chỉ khái, dùng để chữa các bệnh lý đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản mạn tính, lao phổi, lao xương khớp.
* Thịt ba ba 50 g, râu ngô 5 g, sơn tra 4 g, hồng táo 2 quả, gừng tươi 1 g, gia vị và nước vừa đủ. Thịt ba ba thái miếng, râu ngô rửa sạch, sơn tra bỏ hạt thái mỏng, táo bỏ hạt, gừng thái chỉ. Tất cả cho vào nồi hầm nhừ, khi chín bỏ râu ngô, ăn cả cái và nước. Công dụng: Dưỡng âm bổ huyết, làm giảm mỡ máu và hạ huyết áp.
* Mai ba ba 30 g, chim bồ câu 1 con, rượu vang một chút và gia vị vừa đủ. Mai ba ba sấy khô, tán bột cho vào bụng chim bồ câu đã làm sạch cùng với rượu và gia vị, hấp cách thủy cho thật nhừ, ăn trong ngày. Công dụng: Chữa kinh nguyệt bế tắc do cơ thể suy nhược.
* Ba ba 1 con (chừng 600-800 g), đông trùng hạ thảo 10 g, đại táo 10 quả, gừng 2 lát, nước luộc gà 1 bát con, hành, tỏi và gia vị vừa đủ. Ba ba làm thịt, thái miếng, cho vào nồi hầm cùng với các nguyên liệu khác cho thật nhừ, khi chín nêm đủ gia vị, ăn nóng. Công dụng: Bổ can thận, ích khí dưỡng huyết, tăng cường sức lực, dùng làm món ăn bồi bổ cho nam giới.
1. Chữa thần kinh suy nhược, thể thận âm hư
Thục địa 20g; tháo nhân (sao đen) 8g; mạch môn (sao) 12g; long nhãn 16g; mai ba ba 12g; lá vông 20g; kim anh 12g; mẫu lệ nung 8g; kiếm thực 12g. Sắc uống lúc đói, ngày 1 thang chia 3 lần, uống liền 5 ngày
2. Chữa đau lưng
Mai baba 500g; sữa bò tươi 100ml, cho mai ba ba và sữa bò vào trộn đều sao khô vàng tán bột, ngày uống 3 lần, mỗi lần 4g với rượu hâm nóng.
3. Chữa hen suyễn
Trứng ba ba 3 quả; đường phèn 20g; rượu trắng 20ml, cho trứng ba ba vào rượu trắng luộc chin, cho đường phèn vào khi đường tan hết thì cho bệnh nhân ăn trứng, uống rượu. Dùng ngày 1 lần, uống thuốc từ 2 đến 3 ngày.
4. Chữa sưng phổi
Mai ba ba 20g; a giao 15g; cây sậy 40g, sắc uống ngày 1 thang, uống 3 đến 5 thang.
5. Chữa sơ gan
Mai ba ba 118g, vẩy tê tê 73g, hai vị thuốc trên đem nướng vàng tán bột, ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g uống với nước sôi để ấm.
6. Chữa sưng lá lách
Mai ba ba 300g, dùng mai ba ba sao vàng tán bột, ngày uống 3 lần, mỗi lần 6 gam với nước có pha với 3g đường đỏ.
7. Chữa sỏi thận
Dùng bạch cập 50g; mai ba ba 20g; kim tiền thảo 15g; sài hồ 15g; địa cốt bì 15g; sinh địa 20g. Sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 lần, uống liền 5 đến 7 ngày.
8. Chữa tắc kinh
Mai ba ba 500g; giấm ăn 200ml. Ngâm mai ba ba vào giấm ăn sau đó đem sao khô vàng, tán bột uống mỗi lần 9g với nước có pha 50% rượu, ngày chia làm 2 lần.
9. Chữa viêm gan
Mai ba ba 60g; đan sâm 50g; nghệ khô 20g; sơn tra 25g. Sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 lần. Uống liền 8 – 10 ngày liền.
10. Chữa đau bụng sau khi đẻ
Mai ba ba 100g, mai ba ba đặt lên một viên ngói, dùng lửa đốt dưới viên ngói, khi mai ba ba chuyển màu vàng đen là được, đem tán bột, mỗi lần uống 9g, ngày 2 lần với 100ml nước sôi để nguội có pha 50% rượu.
11. Chữa sốt rét
Lá ngải cứu 9g; vẩy tê tê 3g; mai ba ba 6g, sắc uống ngày 3 lần mỗi lần 50ml nước thuốc, uống trước khi lên cơn sốt, uống liền 5 ngày.