Tiên thiên-Hậu thiên

 

TIÊNTHIÊN LÀ GÌ?
 
Mệnh môn ở giữa hai quả thận là khí thái cực trong thân thể người ta. Một điểm khiếu đen ở thận bên trái hơi mát thuộc về thủy tức là chân thủy. Một điểm khiếu trắng ở thận bên phải hơi ấm thuộc về hỏa tức là chân hỏa. Thủy có hỏa ức chế lại mà không tràn lên được. Hỏa có thủy ức chế lại mà không bốc lên được. Gọi là chân thủy chân hỏa hay chân âm chân dương, thật là không có chân hiện hình mà sẵn có từ khi mới bẩm thụ tinh huyết của cha mẹ và người ta sống lâu hay chết yểu cũng đều quan hệ ở chỗ đó. Cho nên gọi là tiên thiên.
 
HẬUTHIÊN LÀ GÌ?
 
Khi người ta đã sinh ra rồi, ăn uống vào tỳ vị, vận hóa nhờ tỳ, khiến cho khí thanh của cơm nước đi lên. Trong đó những chất tinh ba bảo vệ ở ngoài là khí, những tân dịch vinh nhuận ở trong là huyết, còn những cặn bã đi xuống là đại tiện, tiểu tiện. Cùng với những cái hữu hình của tâm, can, phế, thận đều là do sau khi đã sinh ra mới có. Cho nên gọi là hậu thiên.