GIỚI THIỆU QUYỂN SÁCH "BẢN THẢO VẤN ĐÁP"

BẢN THẢO VẤN ĐÁP (KỲ I)

GIỚI THIỆU QUYỂN SÁCH "BẢN THẢO VẤN ĐÁP" tác giả ĐƯỜNG TÔN HẢI,  Cố Lão mai Lương y NGUYỄN TRUNG HÒA dịch thuật

             Sách “BẢN THẢO VẤN ĐÁP ” do tác giả ĐƯỜNG TÔN HẢI viết vào đời nhà Thanh - Trung quốc, quyển sách nói về tính vị của thuốc Đông y, và giải thích dược tánh của các vị thuốc dưới hình thức hỏi đáp. Quyển sách dầy khoảng 110 trang , được Cố Lão mai Lương y Nguyễn Trung Hòa dịch ra tiếng Việt.

            Đây là quyển sách có giá trị về khía cạnh dược Đông y , chúng tôi mạn phép chép lại phần dịch thuật của Cố Lão mai Lương y Nguyễn Trung Hòa để phổ biến cho các bạn yêu thích Đông y, và chúng tôi sẽ gởi kèm nguyên tác chữ Hán để các bạn tham khảo. Do dung lượng trang web có giới hạn, chúng tôi sẽ chia làm nhiều kỳ để đăng tải.

             Rất mong sự ủng hộ của các bạn.

                                                                                               PGS. TS LƯU THỊ HIỆP

                                                                      Trưởng khoa Đông y BV Đa khoa HỒNG ĐỨC III

Cảm Tưởng

Trung thu-At Sửu

Sửu là con Trâu mập mạp, đầu đuôi cân bằng, 4 chân vững chải và cứng mạnh. Ất là trôi chảy không khuất khúc quanh co.

Trung thu giữa mùa thu năm At Sửu, gió mát trăng thanh, khí trời trong sáng. Tôi đang ngồi đọc sách tại thư phòng.

Hân hạnh được cụ Nguyễn Tấn Đức tới chơi. Cụ với tôi là đồng canh 84 tuổi, cái tuổi Nhâm Dần. Dần là con Hổ, chữ Nhâm đọc là chữ Vương. Như vậy cụ Nguyễn Tấn Đức với Định Ninh này đều là Hổ vương. Hổ vương chuyên đem y đức của mình trừ tà quỹ và sát ma quái cho những ai bị ám ảnh. Hổ vương không phải là mãnh thú moi bao, móc túi của những người bệnh.

Nho Y trong đẳng cấp Y nghiệp có 7 bậc: Thánh y, Nho y, Minh y, Thế y, Đức y, Tiên y, Thiền y. Nho y đứng hàng thứ hai trong y nghiệp, vì y xuất nho.

Y có nho, về văn học thấu hiễu nghĩa thâm uyên, về đạo hạnh có đức bác ái thương người bệnh. Đó là chức nghiệp của những nhà nho y và cũng chung cho tất cả những người hành y.

Tôi hân hạnh được cụ trao cho quyển Bản Thảo Vấn Đáp của Trung Tây hối thông y thư bằng Hán tự mà cụ đã dịch ra Việt ngữ. Cụ là dịch giả, cụ nói tôi viết lời giới thiệu. Tôi không dám, tôi chỉ có đôi lời cảm tưởng.

Bản thảo: Bản thảo chỉ là gốc rễ của những loài cây cỏ, nhưng trong Y giới đọc hai chữ “Bản thảo” biết ngay là nói về dược tính của tất cả các loại cây cỏ, cành lá gốc rễ, bông trái vỏ nhân, gọi là “Bản thảo dược tính”.

Nhưng Bản thảo này không nói tính chất khí vị của từng vị thuốc. Mà có đặc điểm:

Bản thảo này xuất bản từ Trung Tây hối thông tức là Bản thảo này đã đi vào đồng nhất khoa học. Khoa học hiện đại và khoa học cổ truyền hợp hoá giao lưu để đi đến hiệu năng chính xác sâu xa và mới mẻ.

Bản thảo này phân biện:

Dược vị: chua, đắng, ngọt, cay, mặn và lạt.

Dược khí: ôn, lương, nhiệt, hàn và bình.

Hoà hợp với:

5 mùa: Xuân, hạ, trưởng hạ, thu,đông.

5 khí hoá: sinh, trưởng, hoá, thâu, tàng.

5 phương: đông, nam, trung, tây, bắc.

Tất cả suy diễn trong:

2 khí: âm, dương.

5 hành: mộc hoả thổ kim thuỷ mà thông đạt.

Điều đó các sách đã dạy đủ nhưng ở đây có những ý nghĩa dị biệt hơn, đặc sắc hơn. Lại đặt thành câu hỏi, câu đáp để đi sâu vào tâm tư cho dễ nhớ, dễ hiễu.

Chúng ta đặt câu hỏi rồi tự mình đáp xem có đúng không? Rồi hãy đọc câu đáp của bản chính. Chúng ta nên theo đây mà đặt câu hỏi khác rồi đáp cho mau tiến.

Kẻ viết này đọc xong cũng phát thêm cho mình về “Y lý, Dược lý” khá nhiều. Thật bổ ích vậy

                                                                     Lão y Định Ninh Lê Đức Thiếp

Uỷ viên ban chấp hành trung ương hội Y học dân tộc Việt Nam.

Chủ tịch thành hội Y học dân tộc TP Hồ Chí Minh.

Lời nói đầu

            Tôi từ khi đi chơi ở Quảng Đông, được gặp ông Trương Bá Lông, người thiên tư sáng suốt nhạy bén thông hiểu văn sư, lưu tâm thế sự, mà không học tập theo lối khoa cử, thật là người hiểu rõ sự lý. Thân phụ ông là Mạc Viên, từng được Trương Hương Súy tiến cử vào làm việc chính tr, thường lao tâm nên sinh chưng sốt. Bá Long cho là bổn phận làm con phải biết làm thuốc, hiểu sách thuố. Cách đây bảy năm, vào mùa xuân thân phụ ông bị cảm bệnh thời chứng có vẻ nguy hiểm, các thầy thuốc không chữa nổi, Bá Long hết sức cứu chữa, bèn được an toàn. Ông nổi tiếng một thời là thầy thuốc giỏi trong cả nước, càng thêm lưu tâm về y lý. Tình cờ gặp tô, ông mời ở lại giảng dạy. Ông nói rằng các thứ trung tây y thư mà tôi đã soạn đã rõ ràng về bệnh nguyên trị pháp chỉ còn thiếu Bản Thảo. Tôi nói:Trong phần biên soạn, tôi đã ngụ ý nói về dược tánh. Vã lại Bản Thảo in nhiều lần, đầy đủ rồi, khỏi làm lại thiêm phiền. Bá Long nói: Không phai thế. Bản Thảo của các nhà, khen ngợi phô trương nhiếu vị thuốc chữa được trăm bệnh, mà khi đem ra ứng dụng thì không trị được một bệnh nào, còn chú giải quá mênh mông. Hoặc là dụng ý cầu tinh lại rơi vào chổ sai lạc, cho nên muốn nói cao x, khó thu hiệu quả, vả lại lời trình bày trong đó thường sai lầm đối với các sách Thần Nông, Hoàng Đế, Trọng Cảnh. Neu không gia công hiệu chính, e rằng ý chí của cổ thánh không sáng tỏ ra ngoài thiên hạ được. Gần đây Tây y khi giải thích về thuốc thường công kích chổ sai lầm Trung y, mà thầy thuốc Trung y không giải đáp lời phát ngôn của người phương Tây, khiến cho tay y gây tệ hại càng nhiều. cái hại của Bản Thảo to lắm đâu phải nhỏ! tư đời Tấn đời Đường về sau, Bản Thảo xuất hiện rất nhiều, Cương Mục là tột bực, làm người ta mờ cả mắt. Năm ba nhà cố sức đào sau nghĩa lý trỡ nên mờ tối. Từ Linh Thai giỏi hơn hết trong một thời, lời của ông rất phù hợp với ý chỉ của Nội Kinh. Tiếc rằng lúc ấy không có thuyết của người tây phương, chưa có thể đối chứng để chú giải Bản Kinh. Nay Tiên Sinh học rộng Tây y, tham hợp với sách Hoàng Đế, Thần Nông, Trọng Cảnh để bày tỏ những chỗ không đúng đắn ở trong các sách đó. Nếu không đem Bản Thảo ra mà phát huy, thì còn ai cứu được cái tệ hại ấy? Tuy vật sản phương Tây có khác, và các thứ thuốc tân chế không thể kể xiết, nhưng đưa ra nghĩa lý chính đáng, nói ít hiểu nhiều, thì cứ theo đó mà chọn lựa. Không luận là thuốc Trung y, tây y. Mắt thấy, miệng niếm nhân đó suy ra biết được, tính được. Mong đừng giữ bí mật mà không công bố. Chỉ có Tiên Sinh nói rõ ra được để dạy tôi.

Tôi cho lời nói đó cạn hết tình ý. Nhân cuộc vấn đáp mà làm thành sách này.

Tại Thục Thiên bành, tháng Trọng Xuân năm Quí Tỵ

Đường Tôn Hải, tự Dung Xuyên, trần thuật.