Liệt mặt ngoại biên

LIỆT MẶT NGOẠI BIÊN

1.    Đại cương: Liệt mặt ngoại biên là tổn thương được tính từ nhân dây VII trong cầu não, liệt mặt trung ương là những tổn thương được tính từ trước nhân trở lên. Những trường hợp liệt dây VII' do nhân bọt trên không thuộc trường  hợp này.

2.    Chẩn đoán lâm sàng là chính với 1 số triệu chứng sau:

-       Xuất hiện liệt mặt đột ngột

-         Miệng méo khi cười, nhe răng, không thể thổi lửa uống nước trọn vẹn

-         Mắt nhắm không kín ở bên liệt, khi nhắm cố đồng tử di chuyển lên trên và chếch ra ngoài gọi là dấu hiệu sác-lơ-bell

-         Ấn vào huyệt Ế phong bên liệt thấy hơi nề và đau

-         Mặt bị kéo lệch sang bên lành, bên liệt có hình ảnh của nét mặt vô cảm

-         Phân biệt với liệt mặt trung ương bởi liệt VII trung ương chỉ liệt ¼ mặt dưới và không có dấu hiệu sác-lơ-bell

3.    Điều trị bằng tây y

-         Khángsinh

-         Prednisolon

-         Anphachymotrypsin

-         ATP

-         Cavinton

-         Sinh tố nhóm B

3.    Điều trị bằng đông y

Điều trị bằng xoa bóp: dùng các thủ thuật xoa, bóp, day, miết, phân hợp, bấm, điểm tập trung vào huyệt Ế phong, Giáp xa, vùng mi trên, các cơ mi dưới

Điều trị bằng châm cứu:

-         Huyệt Ế phong là chủ yếu vì đó là nơi chưa chia nhánh của dây VII, không được thủy châm vào huyệt này, không châm sâu quá 1 cm.

-         Huyệt Hợp cốc bên đối diện, trường hợp sau 16 ngày chuyển biến nhưng không thật nhanh, rõ cần châm cả 2 bên.

-         Nếu do lạnh châm huyệt Liệt khuyết, do huyết ứ sau chấn thương châm Túc tam lý, Huyết hải, do nhiễm trùng từ tai giữa, do vi rút châm Nội đình, Khúc trì.

-         Các huyệt khác gồm: Dương bạch, Đồng tử liêu, Ty trúc không, Tình minh, Ngư yêu, Toản trúc, Thừa khấp, Nghinh hương, Thừa tương, Địa thương, Giáp xa, Hạ quan, Quyền liêu.

 Điều trị bằng thuốc  khôngnhất thiết chia thể như các sách giáo khoa, các thể nhất nhất chỉ cần dùng bài Đại tần giao thang gia vị: nếu do lạnh hoặc không rõ nguyên nhân gia Ma hoàng,Cảo bản, Tân di; nếu do nhiễm khuẩn gia Ngân hoa, Liên kiều, rễ chàm; nếu do chấn thương gia Đan sâm, Trạch lan.

Bài đại tần giao thang:

Thời gian theo dõi điều trị và tiến triển cần chú ý: trong 7 ngày đầu bị bệnh xu hướng diễn tiến nặng thêm, cần nói trước cho bệnh nhân biết, ngày thứ 8 trở đi đến ngày 16 bệnh sẽ đỡ rõ hoặc khỏi. Trường hợp ngoan cố cũng chỉ nên điều trị 3 tuần rồi ngừng đợt I. Nhữngca bệnh quá 13 tuần không khỏi sẽ vĩnh viễn chấp nhận di chứng.

 Bài viết trên soạn thảo từ kinh nghiệm lâm sàng 26 năm của tôi. Kết quả điều trị trên 1013 bệnh nhân, với tỉ lệ thất bại 0,5% (5 ca), 5 ca này hầu hết là liệt mặt do nhiễm vi rút.