SỰ RA ĐỜI CỦA CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỮA BỆNH

Xin chích dẫn thiên Châm cứu phương nghi thuỷ luận, sách Tô vấn để cùng tham khảo những suy nghĩ của người xưa về cách chữa bệnh.Hoàng đế hỏi: một bệnh mà cách chữa không giống nhau nhưng đều khỏi cả là tại sao? Kỳ Bá trả lời rằng: Địa thế tạo ra như vậy. Nh vùng phương Đông, chỗ trời đất mới bắt đầu sinh, đất của muối và cá, ở bờ biển gần nước, dân ở đó ăn cá mà thích mặn, họ đều ở yên một nơi mà ăn ngon. Cá làm cho người ta nóng bên trong, muối thắng huyết, cho nên dân ở đó đều da đen, bệnh ở vùng đó là mụn nhọt, chữa cái đó dùng phiếm thạch (mảnh đá xước) để chích rạch. Cho nên cách chữa bằng phiếm thạch từ phương Đông mà tới. Phương Tây, vùng đất của vàng ngọc, nơi có sa thạch, chỗ đó trời đất thâu dẫn, do ở trên đồi núi có nhiều phong, đất nước cứng rắn, dân đó không có áo mà cởi trong, dùng thuốc có chất độc chữa là hợp. Cho nên cách chữa bằng độc dược cũng là từ phương Tây mà tới. Phương Bắc, khu vực đó trời đất bế tàng, nơi có nhiều núi cao, gió lạnh, băng giá, dân đó vui ở ngoài đồng hoang (dân du mục, chăn nuôi lang thang trên thảo nguyên) mà ăn sữa, tạng hàn sinh bệnh đầy tức. Chữa cái đó bằng cách cứu than lửa là phù hợp. Cho nên cách chữa bệnh bằng cứu than lửa từ phương Bắc đem tới. Phương Nam, nơi mà trời đất nuôi lớn, nơi mà dương khí thịnh, thuỷ thổ mềm, sương sa tụ, dân đó hám của chua mà ăn thêm thức ăn có vị chua, cho nên dân có màu đỏ khắp da dẻ. Bệnh ở vùng đó là bại, là co rút. Chữa cái đó bằng kim nhỏ là hợp. Cho nên cách chữa bệnh bằng cửu châm từ phương Nam đem tới. Trung ương, vùng đất ở giữa bốn phương, đất ở đó bằng phẳng mà ẩm thấp, nơi trời đất đã sinh vạn vật đông đúc, dân đó ăn tạp mà không vất vả, cho nên bệnh thường là nuy quyết (liệt), và nóng rét. Chữa  cái đó bằng cách đạo dẫn và án kiệu (khí công và xoa bóp). Cho nên cách chữa bệnh bằng khí công và xoa bóp từ trung ương mà ra.

Người xưa tập hợp các cách chữa đó, mỗi cách đều có chỗ dùng phù hợp, cho nên cách trị khác nhau nhưng đều khỏi bệnh. Khi mắc bệnh, theo bệnh tình biết được đại thể cách chữa