Zona thần kinh

Tổn thương điển hình của zona thần kinh

Nguyên nhân:

Do virut Zona – Varicelle

Triệu chứng:

Bệnh nhân có cảm giác rát bỏng, đau như kim châm trên da thuộc vùng chi phối của dây thần kinh bị tổn thương. Sau khi xuất hiện đau 1 – 3 ngày bắt đầu xuất hiện vệt đỏ lan tỏa dọc theo vùng da bị đau rát, đồng thời mụn nước xuất hiện kèm theo ngứa sau đó vỡ ra, biến mất và để lại sẹo sau 2 – 3 tuần. Một số trường hợp có đau đầu hoặc sốt nhẹ. 

Vị trí tổn thương: gặp chủ yếu ở ngực (thần kinh liên sườn), đôi khi ở lưng, mông, gáy, mặt, da đầu, chân, tay…

Thuường thì cảm giác đau sẽ giảm dần trong một tháng (chiếm khoảng 60%). Nhưng có thể kéo dài nhiều tháng, nhiều năm, thậm chí có người mang di chứng đau suốt đời.

Biến chứng: Ngoài việc để lại di chứng đau, Zona thần kinh – tùy theo vùng tổn thương – có thể đưa đến những biến chứng:

-         Nếu tổn thương vào dây thần kinh thị giác sẽ gây mù mắt.

-         Liệt mặt, mất vị giác do tổn thương vào dây thần kinh số VII (Khá phổ biến)

-         Viêm não do zona (ít gặp)

-         Nếu phụ nữ mang thai mắc bệnh, bệnh có thể gây nguy hiểm cho thai nhi.

Lây bệnh:

Dịch ở mụn nước ngoài da có chứa mầm bệnh do đó nên tránh tiếp xúc trực tiếp (tiếp xúc thân thể) để tránh lây nhiễm và phòng bội nhiễm.

Điều trị:

Nếu xuất hiện đau rát và những mụn nước trên da, cần đến các bác sĩ thần kinh hoặc da liễu để được khám và điều trị càng sớm, hiệu quả càng tốt. Trong trường hợp có zona ở mắt, nên đến các bác sĩ chuyên khoa mắt để tránh nguy cơ mù mắt.

Điều trị bao gồm 2 giai đoạn: điều trị giai đoạn cấp và giai đoạn đau sau zona.

Giai đoạn cấp:

- Thuốc giảm đau, thuốc kháng virut (acyclovir, famyclovir…)Ngoài ra có thể dùng thêm thuốc an thần..

- Tránh bội nhiễm: trong thời gian mụn nước xuất hiện, vệ sinh nơi tổn thương sạch sẽ, mặc quần áo sạch sẽ thoáng mát. Khi mụn nước vỡ, có thể chấm bằng thuốc xanh metylen.

Giai đoạn đau sau Zona: chue yếu dùng các thuốc hướng thần (thuộc chuyên khoa thần kinh)

Vitamin các nhóm B,C,E…

Quá trình dùng thuốc cần có chỉ định của bác sỹ, tránh những biến chứng do dùng thuốc không đúng cách

ĐỐI VỚI ĐÔNG Y:  Zona TK được chia làm nhiều thể

1. ZONA THẦN KINH DO PHONG NHIỆT

Triệu chứng : Ngoài da phỏng rộp như bị bỏng, đau rát, ngày càng lan rộng

Lý : Do phong thấp nhiệt gây ra

Pháp trị: Thanh nhiệt trừ thấp

Ngoài dùng :

Đỗ xanh 40% , gạo nếp 50%, cửu thần tán 10% nhai nát đắp vào trong 20’ thì bỏ ra đắp lượt khác( trước khi nhai dùng thuốc răng súc miệng sạch )

2. ZONA THẦN KINH DO HUYẾT Ứ

Triệu chứng: Sau khi vết thương đó lành,  chỗ bị zona vẫn còn đau cắn nhấm nháy và có lúc hơi ngứa

Lý : Phong nhiệt làm tổn thương gây ứ huyết nên đau cắn nhấm nhói, huyết ứ sinh phong nên đôi khi hơi ngứa

Pháp: Hoạt huyết hóa ứ khu phong

3. ZONA THẦN KINH DO THẤP NHIỆT

Triệu chứng:Vùng tổn thương mầu đỏ, mụn nước tụ lại, chất nước trong, vỡ ra hoặc lở loét, đau nhức, ăn vào thỡ đầy trướng, mạch Nhu Sác hoặc Hoạt Sác, lưỡi hơi đỏ, rêu lưỡi trắng bệu hoặc vàng bệu.

Điều trị: Thanh hóa thấp nhiệt, lương huyết, giải độc. 

Dựng bài ý Nhãn Xích Đậu Thang gia giảm (Bì Phu Bệnh Trung Y Chẩn Liệu Học)

 Sắc uống

4. ZONA THẦN KINH DO NHIỆT ĐỘC

Triệu chứng:Da vùng tổn thương mầu đỏ, có thể thấy có nốt ban có nước, mọc gom một chỗ hoặc giống như dải khăn, cảm thấy nóng, rát, về đêm không ngủ được, họng khô, miệng đắng, nước tiểu vàng, táo bón, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng hoặc vàng khụ, mạch Huyền  Sác.

 Điều trị: Thanh nhiệt tả hỏa, giải độc, chỉ thống

Dùng bài Đại Thanh Liên Kiều Thang gia giảm:

 5. ZONA THẦN KINH DO KHÍ TRỆ

Triệu chứng: Thường gặp nơi người lớn tuổi, sau khi vết tổn thương lặn đi thỡ rất đau, đêm về không ngủ được, tâm phiền, lưỡi đỏ hoặc đỏ tối. ít rêu hoặc rêu trắng nhạt, mạch Tế Sáp.

 Điều trị: Thư Can lý khí, thụng lạc, chỉ thống.

Dựng Kim Linh Tử Tỏn gia giảm: (Bì Phu Bệnh Trung Y Chẩn Liệu Học).

 6. ZONA THẦN KINH DO THẤP TRỆ

Triệu chứng:-Sắc ban chẩn nhạt không tươi, mụn nước dày, có thủy bào lớn, loét cháy nước thì đau nhẹ hơn, miệng không khát hoặc khát mà không thích uống nước, chán ăn, ăn xong bụng đầy, tiêu lỏng, lưỡi bệu, sắc nhợt, rêu trắng dày hoặc nhầy, mạch Trầm Hoạt.

Điều trị : Kiện tỳ, trừ thấp, giải độc

Dựng bài Trừ Thấp Vị Linh Thang Gia Giảm. Thêm Kim ngân hoa, Bồ công anh để giải độc. Thêm Huyền hồ hoạt huyết, hành khí chỉ thống. 

Ngoài ra,ở giai đoạn mới bắt đầu có phỏng nước:

Ngay khi mới bắt đầu bị, có thể xông bằng nồi nước xông có thành phần như sau:
– Bạc hà + Tài bi + Lá tre + Kinh giới (mua ở các hàng lá thuốc nam đều có)

- thương truật 30gr + quế chi 30gr + bạch chỉ 30gr +  tri mẫu 30gr (Mua ở các hiệu thuốc bắc đều có)
Tất cả cho vào nồi to, đun trên lửa to đến khi sôi, để sôi khoảng 5-7 phút.
Sau đó trùm chăn xông bằng hơi thuốc đó khoảng 15 phút. (Trước khi xông nhớ uống khoảng 500ml Oresol)
Xông xong, cho nồi thuốc đó lên đun tiếp khoảng 30p nữa, lấy 1 bát nước thuốc to vừa thổi vừa uống (uống nhiều càng tốt, không sao cả)
Làm như vậy trong 2-3 ngày vào cùng 1 giờ cố định.
Chú ý giữ sạch, không nên kiêng tắm. Nếu các phỏng nước vỡ ra phải rửa sạch bằng nước muối sinh lý mua ở hiệu thuốc) sau đó băng che bên ngoài bằng 1 lớp gạc mỏng, tránh để cọ xát vào quần áo.
Làm đúng như vậy chắc chắn sẽ rút ngắn được những ngày khổ sở vì bệnh này!